Konstytucja, często określana jako ustawa zasadnicza jest najwyższym aktem prawnym w państwie. Określa źródła stanowienia prawa oraz określa podstawowe reguły krajowego porządku prawnego. Wszelkie akty prawna, jakie obowiązują w danym państwie muszą być zgodne z postanowieniami konstytucji.
Historia obchodów Święta Konstytucji 3 maja zaczyna się w czasach, kiedy dokument ten powstał, czyli w 1791 roku. Później było ono kilkakrotnie delegalizowane i przywracane. Od zmiany ustroju w 1989 roku ponownie obchodzone jest ono jako uroczyste święto państwowe.
KONSTYTUCJA 3 MAJA - DRUGA NA ŚWIECIE, PIERWSZA W EUROPIE.
W dniu 3 maja 1791 roku polski Sejm uchwalił Ustawę rządową regulującą ustrój w Polsce. Wydarzenie to jest uznawane za bardzo ważne w skali i kraju, ale i całego świata. Bo była to pierwsza w Europie, a druga na świecie (po amerykańskiej z 1787 roku) nowoczesna ustawa zasadnicza, punkt po punkcie regulująca ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów jako monarchii konstytucyjnej o ściśle określonej strukturze władz państwowych.
Konstytucja 3 maja obowiązywała niewiele dłużej niż rok. Jej kres położyły władze rosyjskie z pomocą konfederacji targowickiej. Tak silny sprzeciw państw ościennych wobec polskiej Konstytucji 3 maja wynikał z obawy, że jej nowoczesne rozwiązania w zakresie uprawnień zwłaszcza chłopów i mieszczan zainspirują inne społeczeństwa i wywołają powstania podobne do trwającej wówczas (od 1789 roku) Wielkiej Rewolucji Francuskiej.
Konstytucja ograniczyła uprawnienia szlachty, m.in. znosząc liberum veto (służące do zrywania Sejmu i uniemożliwiające reformy) oraz odbierając prawo głosu tak zwanej gołocie (czyli szlachcie z tytułem, ale bez majątku, skłonnej do sprzedawania swych głosów na Sejmie możnowładcom realizującym swe prywatne interesy, a nie interesy kraju). Objęła też ochroną chłopów pańszczyźnianych, wcześniej całkowicie zależnych od szlachty. W ten sposób Rzeczpospolita miała wkroczyć na drogę tworzenia społeczeństwa i państwa w nowoczesnym rozumieniu. Najważniejsze postanowienia:
- zniesienie liberum veto
- wprowadzenie trójpodziału władzy
- uznanie chłopów za część narodu
- ograniczenie roli Senatu
- zniesienie wolnej elekcji
- wprowadzenie dziedziczności tronu
- ograniczenie odrębności Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego
- zagwarantowanie tolerancji religijnej
(zakazane) Obchody święta Konstytucji 3 maja
W czasach zaborów obchodzenie rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja było zakazane w obawie przed rozbudzaniem uczuć patriotycznych i tendencji niepodległościowych. Jako święto państwowe rocznicę wydarzeń z roku 1791 wprowadzono je w czasach II Rzeczpospolitej, w 1919 roku.
Władze komunistyczne w 1951 roku zdelegalizowały obchody 3 maja. W roku 1981, w trakcie tzw. Karnawału „Solidarności”, po raz pierwszy ponownie publicznie świętowano rocznicę uchwalenia konstytucji z 1791 roku. Oficjalnie święto wróciło do łask w roku 1990, a w dzisiejszych czasach jest uroczyście obchodzone w całym kraju jako Święto Narodowe Trzeciego Maja. Co warto podkreślić, od 2007 roku rocznicę uchwalenia pierwszej w Europie nowoczesnej konstytucji świętują nie tylko Polacy – także Litwini. Ustawa rządowa z roku 1791 jest przecież naszym wspólnym dziedzictwem.
(źródło)